Waarom werkt blended learning beter dan traditioneel leren?
We zullen nooit weten wie de eerste les gaf of hoe dat leermoment er precies uitzag. Leren is al zo oud als de mensheid. Maar we weten wel wie als eerste op afstand les begon te geven. Dat was Caleb Phillips uit Boston. Om zijn nieuwe vorm van snelschrift ook buiten zijn klaslokaal aan de man te kunnen brengen verkocht hij zijn cursussen per post. Let wel: hij deed dit al in 1728. Het langeafstandsonderwijs zag al het levenslicht voordat de Verenigde Staten goed en wel bestonden.
We proberen dus al eeuwen om de manieren waarop we lesgeven en kennis overdragen te verbeteren, om het leerproces sneller, betrouwbaarder en leuker te maken. En toegegeven, er zijn over de jaren ook veel waardevolle en betekenisvolle innovaties geweest, waaronder postorderscholing. Maar de echte revolutie is pas begonnen in het digitale tijdperk. Technieken als e-learning maken het mogelijk om lesstof op grote schaal online aan te bieden aan studenten en cursisten, waardoor onderwijs toegankelijker en interactiever wordt.
En precies die technieken vormen de basis voor de meest veelbelovende lesmethode van de 21ste eeuw: blended learning
Wat betekent blended learning eigenlijk?
Voordat we dieper ingaan op de voordelen van blended learning ten opzichte van andere methoden is het wel zo handig om kort aan te stippen wat elke methode inhoudt. Hieronder in vogelvlucht de belangrijkste leermethodieken.
Traditioneel leren (F2F)
Dit is de klassieker, de leermethode die iedereen van vroeger kent. Bij traditioneel leren is er sprake van directe, gecentraliseerde kennisoverdracht. De deelnemers zitten gezamenlijk in een klaslokaal en de leerstof wordt ter plekke door een of meerdere trainers overgedragen. Deelnemers hebben over het algemeen weinig invloed op het tempo en kunnen meestal niet bepalen welke stof op welk moment aan bod komt. Dit wordt ook wel face-to-face leren genoemd, of F2F.
Online leren (OL)
Online leren is het tegenovergestelde van traditioneel leren. Alles gaat via de digitale wereld. De stof, de hulpmiddelen, de lessen en zelfs de toetsen zijn en blijven digitaal. Cursisten en trainers hoeven in principe nooit op dezelfde locatie te zijn. Deelnemers kunnen doorgaans zelf bepalen wanneer ze welke stof leren en wanneer ze oefenen. Eventuele samenwerking tussen cursisten of interacties met de trainers verlopen online. Wordt soms afgekort tot OL.
Blended learning (BL)
Blended learning wordt ook wel hybrid learning genoemd. Het is een combinatie van traditionele klassikale lessen en digitale leertechnieken, waarbij alle deelnemers op zijn minst tijdens een deel van het programma niet op dezelfde locatie aanwezig hoeven te zijn. De kennisoverdracht speelt zich zowel face-to-face als online af. Cursisten en trainers hebben online en offline interacties en contactmomenten met elkaar. Afhankelijk van het doel van de cursus kan de balans meer naar F2F of meer naar OL verschuiven. Blended learning heeft daardoor vele gezichten. De Nederlandse termen blended leren en hybride leren zijn nog niet heel bekend, maar raken wel steeds meer ingeburgerd.
7 wetenschappelijke bewijzen voor blended learning
Een groep internationale wetenschappers bracht in 2015 het omvangrijke rapport “Preparing for the Digital University” uit. Hun onderzoek was een zogeheten meta-analyse waarin de uitkomsten van tientallen andere onderzoeken naar de voordelen van blended learning ten opzichte van traditioneel en online leren onderling vergeleken worden.
Uit de vergelijking van alle resultaten blijkt duidelijk dat blended learning een streepje voor heeft. Cursisten die toegang kregen tot hybrid learning slaagden erin om noemenswaardig betere prestaties neer te zetten dan cursisten die het alleen met traditionele of online methoden moeste doen. Interessant is dat het zwaartepunt van de training daarbij weinig uit leek te maken: of het nu ging om een online cursus met enkele face-to-face elementen of een traditionele cursus met enkele digitale elementen, blended learning presteerde consequent beter dan de andere leertechnieken.
1. De balans van technologische ondersteuning draagt bij aan het leerproces
De digitale revolutie heeft ons toegang gegeven tot een ongelofelijk groot en divers aanbod van nieuwe hulpmiddelen. Nieuwe technologieën ondersteunen en versterken onze denkprocessen, helpen ons om grote hoeveelheden informatie overzichtelijk te presenteren en maken de onderlinge communicatie tussen mensen makkelijker dan ooit.
Een van de grote voordelen van blended learning is dat de kracht van deze technologieën wordt ingezet om het leerproces te versterken, zonder dat deze toepassing overheersend wordt. Dit evenwichtige gebruik van technologie komt de prestaties van deelnemers sterk ten goede.
2. Blended learning versterkt onderlinge samenwerking en communicatie
Sociale interacties hebben een belangrijke rol in leerprocessen en dragen sterk bij aan de resultaten. Wanneer deelnemers regelmatig contact hebben en van elkaars inzichten kunnen leren wordt de kennis beter en op meer verschillende manieren geborgd.
Blended learning maakt het mogelijk om deze contactmomenten zowel online als offline aan te bieden. De cursisten kunnen via fora en andere online omgevingen drempelloos met elkaar in contact komen, ideeën uitwisselen en feedback geven op elkaars werk. Dit sluit weer aan op de face-to-face onderdelen van het programma, waar intervisie en gezamenlijke (werk)sessies ook bijdragen aan een meer robuuste kennisbasis. Het online-deel zorgt ervoor dat het klaslokaal niet ophoudt te bestaan wanneer men vertrekt, terwijl het offline-deel de sociale dimensie betekenisvoller maakt.
3. Interactiviteit en gestuurde instructie werken beter dan onafhankelijk leren
De onafhankelijkheid van puur online leren lijkt op het eerste gezicht voor veel mensen een aantrekkelijke propositie. Uit het onderzoek blijkt echter dat leren op eigen tempo nauwelijks bijdraagt aan betere prestaties.
Wat doet het dan wel goed? De collaboratieve, interactieve leervormen die in het voorgaande punt al aan bod kwamen. Leermethoden waarbij samenwerking voorop staan hebben de grootste invloed op de prestaties van cursisten.
Interessant genoeg is de positieve impact van docent-gestuurde instructie vrijwel even groot. Blended learning combineert beiden in één leermethode en haalt daardoor de voordelen van beide vormen naar boven.
4. Monitoring en feedback worden makkelijker dankzij digitale onderdelen
Het is logisch dat je als organisatie inzicht wilt hebben in de voortgang die medewerkers tijdens een leertraject boeken. Niet alleen om te bepalen of de resultaten op één lijn liggen met de verwachtingen, maar ook om die verwachtingen en aanverwante KPI’s op een realistische manier bij te kunnen stellen.
Blended leermethoden zijn hier uitstekend voor geschikt. De combinatie van offline en online modules biedt meer inzichten in de prestaties van deelnemers dan face-to-face of online leren als standalone programma kunnen bieden, omdat er een breder scala aan vaardigheden getoetst kan worden. Door een Learning Management System (LMS) te gebruiken is het bovendien mogelijk om de resultaten voor iedere module per deelnemer nauwkeurig bij te houden. Hierdoor ontstaat een beter beeld van het rendement van de training dan bij face-to-face leermethoden mogelijk zou zijn.
5. Trainers kunnen het leerproces sterker personaliseren en bijsturen
Het feit dat trainers bij blended learning beter inzicht hebben in de prestaties van deelnemers geeft hen meer grip op het leerproces. Ze zien niet alleen hoe cursisten vorderen, maar kunnen ook struikelblokken herkennen en trends in de resultaten signaleren. Daardoor hebben de trainers meer invalshoeken om de inhoud van de training op de cursisten af te stemmen. Door nieuwe informatie aan te bieden, andere leervormen of toetsen te introduceren en het lesprogramma in zijn geheel sterker te personaliseren zorgt de trainer ervoor dat iedere deelnemer zich aangesproken voelt.
6. Hybrid learning stimuleert ownership en betrokkenheid bij deelnemers
Geen twee personen zijn hetzelfde, maar bij traditionele klassikale leermethoden krijgt iedereen wel dezelfde informatie voorgeschoteld. Deelnemers haken tijdens trainingen echter snel af wanneer de geboden lesstof niet aansluit bij hun kennisniveau, wat weer voor andere obstakels in het leerproces kan zorgen.
Blended learning biedt als voordeel dat cursisten meer autonomie hebben. Niet alleen kan de trainer het programma beter op de deelnemers afstemmen, maar de deelnemers kunnen binnen het online gedeelte zelf bepalen welke onderwerpen voor hen essentieel zijn en welke niet. Doordat cursisten de vrijheid hebben om modules die zij al beheersen over te slaan ervaren zij meer ownership. Zij zijn immers zelf (deels) architect van hun eigen leerervaring en zijn daardoor sterker gemotiveerd om deze te doorlopen.
7. Inspirerende stof en afwisselende leerstijlen creëren een leukere beleving
Het belang van effectieve, efficiënte leermethoden spreekt voor zich, maar leren moet ook leuk zijn. Informatie komt beter binnen wanneer deze op een inspirerende manier gepresenteerd wordt.
Deelnemers zullen ook meer opsteken van een training wanneer zij daadwerkelijk plezier beleven aan het leren. Gelukkig biedt blended learning op dit gebied ook meetbare voordelen.
Deze vorm van leren heeft per definitie een meer afwisselend karakter dan standalone F2F of OL-programma’s omdat er aan hybride leren zowel online als offline modules te pas komen. Daarbij biedt het digitale aspect eindeloze mogelijkheden om de stof op nieuwe manieren te delen en te toetsen. Door lesprogramma’s te verrijken met nieuwe presentatietechnieken en innovaties als gamification zorgt blended learning voor een meer waardevolle en unieke ervaring die beter overkomt en langer blijft hangen.
Blended learning heeft de toekomst
Als je bedenkt hoe sterk de wereld sinds de komst van het internet is veranderd is het heel verleidelijk om te denken dat we er al zijn. Dat we de meest fundamentele innovaties al gehad hebben. Maar niets is minder waar. De digitale revolutie gaat de komende jaren nog veel meer impact hebben op hoe we leven, leren en werken. Eerlijk gezegd staan we pas aan het begin.
Wat betekent dat voor de manier waarop we nieuwe informatie opnemen en nieuwe vaardigheden aanleren? Die zal zich blijven ontwikkelen, in gelijke tred met onze behoeften. De grens tussen offline en online vervaagt; de digitale en analoge wereld zullen dan ook steeds verder samenkomen en versmelten. Dat noemt men met een prachtige term ook wel ‘blended reality’. Welke leermethode daar het beste bij past laat zich makkelijk raden.