De geschiedenis van Lean; echt geen hype!
Wie zegt dat Lean een van de vele hypes is, heeft het echt verkeerd! Lean zoals wij dat kennen vindt zijn oorsprong namelijk al in de 16e eeuw. En precies daar waar Lean voor staat verbetert het zichzelf ook continu door de jaren heen.
Venetië in de 16e eeuw
Hoewel er van Lean zoals we dat nu kennen nog geen sprake was, had men in de 16e eeuw bij de productie van Galei schepen in Venetië al een basis gelegd voor het hedendaagse Lean. Doordat er gezorgd werd voor flow in het proces rolde daar iedere dag één schip het water in.
Daarna duurt het even…
Er is ongetwijfeld meer gebeurd in de tussentijd maar wat we zeker weten is dat in 1733 de Amerikaan en drukker Benjamin Franklin in zijn werk Poor Richard's Almanack over verspilde tijd schrijft:
"Hij, die door niets te doen, tijd verspilt ter waarde van 5 cent, verliest 5 cent, en kan net zo goed 5 cent in het water gooien."
Hij voegde daar nog aan toe dat het vermijden van onnodige kosten meer kan opleveren dan het verhogen van de omzet. En Franklin zegt in The Way to Wealth over het bezit van onnodige voorraden:
"Je noemt ze goederen (goed), maar als je niet oplet komen ze je duur te staan."
Kortom, hij schreef al over verspillingen. Verspillingen die we met behulp van Lean proberen weg te nemen.
Standaardisatie
Standaardisatie is een belangrijk fundament in het Lean gedachtegoed en de geschiedenis van Lean. En standaarden zien we al terugkomen in de Napoleontische oorlogen.
Jean-Baptiste Vaquette de Gribeauval (15 september 1715 - 9 mei 1789) was een Frans artillerieofficier en ingenieur die een revolutie teweegbracht in het Franse kanon. Door een nieuw productie systeem waren de kanonnen lichter en de onderdelen waren uitwisselbaar. Deze kanonnen bleken essentieel voor Franse militaire overwinningen tijdens de Napoleontische oorlogen. Deze uitwisselbaarheid kon alleen door het proces te standaardiseren.
“Without standards, there can be no Kaizen” - Taiichi Ohno
De Japanse term 'Kaizen' betekent letterlijk “verandering ten goede”. Het is een methodiek waarin iedereen gemotiveerd wordt om continu verbeteringen voor te stellen. Je leest hier meer over in ons artikel over de 6 stappen in continu verbeteren.
De eerste lopende band!
De T-Ford was de eerste auto die met een lopende band door het proces ging.
In 1914 was Henry Ford de eerste die zijn productieproces makkelijker maakte met een lopende band. Het hele assemblageproces ging van 12 uur naar 3 uur!
Eén nadeel… Je had alleen de keuze uit een zwarte T-Ford of een zwarte T-Ford.
Maar Lean is toch Japans?
Nee, eigenlijk niet. Maar ook daar liggen enkele procesverbeteringen die later in Lean zijn opgenomen.
In 1924 maakt Sakichi Toyoda een weefgetouw met een signaal voor als er wat fout gaat tijdens het proces.
Het gebeurde regelmatig dat een heel geweven tapijt weggegooid kon worden omdat er ergens in het proces een fout zat. Vaak door een geknapt draadje.
Om dit te voorkomen hing hij een belletje aan het draad en als de draad dan knapte, viel het belletje in een schaal. Bij dat signaal stopte men met weven. Je zou kunnen zeggen dat dit het eerste Andon koord was. Een veelgebruikt hulpmiddel om snel productielijnen te stoppen bij een fout in een processtap. Je ziet dit veel in productielijnen zoals bij Scania.
Sakichi Toyoda heeft dit overigens verder ontwikkeld. Zo had hij het eerste automatische weefgetouw uitgevonden. En de 5x waarom vraag om te komen tot een grondoorzaak van het probleem komt ook uit zijn koker.
Taiichi Ohno mag ook niet onvermeld blijven. Als eigenaar en oprichter van de Toyota fabriek bedacht hij dat alle overbodige handelingen uit het proces moesten worden gehaald. De verspillingen Muda, Mura en Muri komen uit zijn koker (respectievelijk verspillingen, variatie en overbelasting). Dit bleek ontzettend succesvol.
De term Lean
Hoewel er al veel toepassingen van Lean te ontdekken zijn, wordt er pas in 1988 voor het eerst gesproken over Lean. Dat kwam zo;
John Krafcik werkte bij een joint venture van General Motors en Toyota.
Gedurende deze tijd reisde Krafcik en bestudeerde hij 90 fabrieken in 20 landen, waarbij productiviteit en kwaliteit vergeleken werd. Zijn studies vormden de gegevens achter Womack's boek, The Machine That Changed the World. Het boek was een studie over "magere productie”. De term mager is in het Amerikaans ‘Lean’.
Lean zoals we het nu kennen
Lean is dus eigenlijk een methode die gestoeld is op vele verbeteringen van processen in afgelopen eeuwen. Lean is inmiddels uitgebreid met aandacht voor klantwaarde en strategie executie en gaat dus met haar tijd mee. Het verbetert zich continu.
En hoewel Lean haar oorsprong kent in het productieproces, wordt Lean al lang toegepast in veel andere sectoren. Alles wat we doen is namelijk een proces.
Dus Lean is geen hype, maar een bewezen zichzelf verbeterende methode door de eeuwen heen.
Wil je meer lezen over de geschiedenis van Lean? Er is veel over geschreven. In dit artikel verwijzen wij ook naar enkele boeken. We benoemen ze hier onder ook nog even voor je.
- The Machine That Changed the World, James P.Womack
- The Toyota way, Jeffrey K. Liker